| Галоўная » Усё пра шыццё » Па законах прыгажосці |
Мода - заканадавец прыгажосці
| СТАНАЎЛЕННЕ НОВАГА СТЫЛЮ Ідзе час, змяняюцца грамадска-эканамічныя фармацыі, змяняюцца і погляды на моды. На змену адным ідэалам прыгажосці прыходзяць іншыя. Кастрычніцкая рэвалюцыя адзначылася не толькі карэнным пераўтварэннем грамадства, у якім назаўсёды зніклі поработители, але і адважным пераваротам у галіне культуры і мастацтва. З гэтага часу іх дабротамі павінны былі карыстацца людзі працы. Ідэалогія сацыялізму спарадзіла новы погляд на матэрыяльныя і духоўныя багацці грамадства, новую эстэтыку. Гэтая эстэтыка выпрацавала і новыя патрабаванні да культуры адзення, якая складае пэўную частку матэрыяльнай культуры грамадства. Яны абвяшчалі: мода павінна стаць сапраўды народнай і агульнадаступнай. Людзі старэйшага пакалення добра памятаюць мужчынскую вопратку часоў грамадзянскай вайны і першых пасляваенных гадоў. Што лічылася тады прыгожым, модным? Закрыты фрэнч, штаны галіфэ, скураная куртка, талстоўка, гімнасцёрка, шынель, фуражка або суконны шлем-будзёнаўка, боты. Кенская адзенне была падобная з мужчынскі. Яна адрознівалася хіба толькі спадніцай ды касынкай. Юнгштурмовку насіла моладзь. Гэта быў ваенізаваны і па-свойму мэтазгодны касцюм маладога чалавека Савецкага дзяржавы, як бы падкрэслівае яго гатоўнасць у любы момант узяць у рукі зброю для абароны сацыялістычнага Айчыны. Такая адзенне і пасля заканчэння грамадзянскай вайны характарызавала эстэтычныя густы таго часу, была яе адбіткам, сімвалізавала вялікае значэнне совершившейся рэвалюцыі. Кінастужка і фатаграфіі захавалі нам знешні аблічча вялікага Леніна ў сціплым ахоўным фрэнчы з накладнымі кішэнямі і з стояче-адкладным каўняром, у лёгкай кепцы. Такую вопратку насіў Ільіч у апошнія гады свайго жыцця ў Горках. Памятныя вобразы Якава Міхайлавіча Свярдлова ў скураной куртцы, кепцы і ботах, Фелікса Эдмундавіча Дзяржынскага ў гімнасцёрцы, шынялі і буденовке. Народныя правадыры рэвалюцыі, кіраўнікі партыі і дзяржавы не адрозніваліся сваім адзеннем ад працоўных, як адрознівалася ў царскай Расіі арыстакратычная ведаць. Зразумела, не прыходзіцца казаць аб спецыяльнай распрацоўцы напрамкаў адзення ў тыя гады, калі вырашаўся лёс маладой рэспублікі, адчайна змагалася з замежнай інтэрвенцыяй і контррэвалюцыяй. Трапна сказаў пра атам мой першы настаўнік кравецкімі мастацтва: «Калі грукае гарматы, на закройные сталы кладзецца салдацкае сукно». Але па меры таго як ліквідавалі разруха, аднаўлялася гаспадарка краіны, пачыналася яе індустрыялізацыя, ўзнікалі разам з іншымі планы стварэння новай адзення, якая павінна была адпавядаць ўзрослай матэрыяльнага ўзроўню савецкіх людзей і павышэнню іх патрабаванняў да прыгажосці. Праўда, на першых сітавінах многае ў касцюме яшчэ насіла адбітак заходняй моды, але стварэнне ўласнага, савецкага, ужо рэальна выносіцца на парадак дня, становіцца бачнай задачай. Тут можна прасачыць некалькі этапаў у станаўленні савецкай моды. Дзякуючы ўспамінах былога дырэктара-арганізатара першага ў Савецкай Расіі атэлье В. Сеничевой-Кащенко, мы можам аднавіць важную для таго часу карціну. 1922 год. У краіне яшчэ голад і разруха. Адзін за іншым ўступаюць у строй адноўленыя заводы, ажываюць фабрыкі, шахты, руднікі. Але разам з нэпом з'яўляюцца ў гарадах прыбраныя дамы ў капялюшыках, госпада ў крухмальных каўнерыках. Нэп пачынае навязваць сваю моду, свае густы. А працоўны народ яшчэ даношвае шынялі і гімнасцеркі. Не, зусім не другарадным быў тады пытанне аб модзе, аб вопратцы. Трэба было ствараць сваю, новую вопратку, супрацьпаставіць яе таго, што прапаноўвала якая разгарнулася ва ўмовах нэпа прыватны гандаль. І хоць грошай было мала, а спецыялістаў - мастакоў і мадэльераў не было зусім, па ініцыятыве некалькіх энтузіястаў быў створаны «Цэнтр па станаўленню новага савецкага касцюма». Пазней гэты першы ў Расіі «Цэнтр» перайменавалі ў «Атэлье мод». ...Трохпавярховы дом на Пятроўцы. Тут у маленькай пакойчыку мастакі пачалі ствараць вопратку для жанчын першай сацыялістычнай краіны... Яны з самага пачатку адмовіліся ад сляпога пераймання заходняй модзе. Яны марылі аб стварэнні сваёй моды, якая адказвае патрэбам, ладу жыцця савецкіх жанчын. Раней ніхто не мадэляваў вопратку спецыяльна для працы, а «Атэлье мод» надала ёй самае сур'ёзнае ўвагу. Было вырашана, што «прозодежда» (як казалі тады) павінна быць простай па форме, практычнай па колеры. Асабліва рэкамендавалі карычневыя, сінія, шэрыя (толькі не чорныя) тоны. Для жанчын, якія працуюць на будоўлі, «вынайшлі» камбінезон. Рабілася і прыбраная адзенне - недарагая, для ўсіх. Мастакі імкнуліся як мага шырэй выкарыстоўваць нацыянальныя рускія матывы, народную вышыўку. Такая аздабленне дапамагала ўзбагачаць, разнастаіць бедны ў тыя часы выбар тканін. Масква, 1923 год. Тут адбылася першая Усерасійская мастацка-прамысловая выстава, на якой прадстаўлены розныя ўзоры адзення. Сярод іх мадэлі «Атэлье мод», якія заваявалі ўсеагульнае прызнанне. Камітэт пры Расійскай акадэміі мастацкіх навук прысуджае «Атэлье мод» атэстат 1-й ступені «За ўдалыя маляўнічыя і сілуэтныя дасягненні, за мадэлі, у якіх выказана тонкае разуменне ўзаемаадносін паміж жывой фігурай, матэрыялам і мастацкай формай, за прыцягненне высокакваліфікаваных мастацкіх сіл да справы пошукаў новага сучаснага касцюма». На выставе, аб якой ішла гаворка вышэй, былі касцюмы новага тыпу, выразнай зручнай канструкцыі, просты формы, якія адказваюць патрабаванням народнай адзення. Іх выканалі ў творчым садружнасці тры мастака розных напрамкаў - мадэльер Н. Ломанова, скульптар В. Мухіна і тэатральны мастак А. Экстер. Ці Не праўда, цікавае садружнасць і не менш цікавы штрых у біяграфіі якая стала потым сусветна вядомай В. Мухінай. Той самай, чыя скульптура з выявай рабочага і сялянкі перад уваходам на ВДНГ стала этапам і савецкім мастацтве, эмблемай кінастудыі і многіх вырабаў айчыннай вытворчасці. Праз два гады ў Парыжы, славіцца сваёй манаполіяй на арэне сусветнай моды, уладкоўваецца сусветная выстава. Сенсацыя: найвялікшы поспех і прэмію «Гран пры» заваёўваюць ансамблі адзення Н. Ломановой і. В. Мухінай. Больш таго, змадэляваныя імі ўзоры аказваюць потым вядомае ўплыў на эстэтычныя рысы еўрапейскага касцюма, на яго далейшае развіццё. Гэта былі толькі першыя ўрадлівыя збожжа, ўсходы якіх прадвяшчалі савецкай школе мадэлявання адзення багаты ўраджай. У 1923 годзе ў Маскве пачынае выдавацца шматколерны часопіс мод «Атэлье», а ў 1928 годзе - агульнарасійскі часопіс «Мастацтва апранацца», у якім публікаваліся розныя мадэлі адзення, выступленні рабочых і служачых, вядомых дзеячаў культуры і мастацтва, прысвечаныя пытаннях эстэтыкі моды і яе перспектывах. У гэтым сэнсе выключны цікавасць уяўляе сабой артыкул А. В. Луначарскага. Яна, верагодна, мала вядомая, хоць і ў наш час, праз больш за сорак гадоў, захоўвае сваю актуальнасць. | |
| Праглядаў: 271 | |
| Усяго каментарыяў: 0 | |